کد مطلب:19087 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

مراحل آلودگي به گناه كدام است؟

همان گونه كه عمل خارجي داراي دو مرتبه است: خود عمل و نزديك شدن به آن؛ عمل قلبي نيز چنين است: خود عمل نفساني و نزديكي به آن. بنابر اين هنگام آلودگي به گناه، ابتدا قلب آدمي به سوي تمايل به گناه، نزديك ميشود سپس گرايش قلبي پيدا ميشود، آنگاه نزديكي فعلي به گناه و بالأخره به دام آن افتادن.

خداوند سبحان همه مراحل مزبور را از پيامبر اكرم(ص) نفي كرده، ميفرمايد: «لَقد كِدت تَركن اِليهم شَيئاً قليلاً» اسراء/74؛ اگر تثبيت الهي نبود، نزديك بود گرايش كمي به آنها پيدا كني، ولي بر اثر عصمت خدايي نه تنها گرايش اندكي پيدا نكردي بلكه نزديك به گرايش اندك نيز نشدي. «ركون» يعني ميل و گرايش اندك و معناي آن با توجه به «شيئاً قليلاً» اين است: گرايش بسيار بسيار كم..

معناي تثبيت الهي اين است كه اي پيامبر! درحقيقت گرايش به گناه نزديك تو نشد، چنانكه درباره حضرت يوسف(ع) فرمود: «لِنَصرف عنه السوء و الفَحشاء» يوسف/24؛ ما فحشا را كه وسوسه شيطاني است، از محدوده حيات نوراني حضرت يوسف(ع) بازداشتيم و گناه را از او منصرف كرديم و به گناه و گرايش به آن، اجازه نزديكي به يوسف را نداديم، نه اين كه قلب او را از گناه بازداشتيم كه ناظر به وجود گرايش قلبي در آن حضرت باشد.

تثبيت رسول اكرم(ص) همان وجود عقل نظري و عملي قوي در اوست كه با حدّتْ حق را تشخيص ميدهد و بدان عمل ميكند: «العقل ما عُبد به الرحمن واكتُسب به الجنان» (اصولكافي ج1/ص11). البته همان گونه كه خداوند، صفاتش عين ذاتش ميباشد، انسان كامل نيز چون مظهر خداست، چنين است و علمش عين قدرت و قدرتش عين علم اوست، گرچه همة اوصاف در تحليهاي مفهومي از هم جدا هستند.

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن كريم ج 9 (سيرة رسول اكرم در قرآن)